A  MOONLIGHT GARDEN

========================================================

Zwart is blind, een zwart monochroom als schilderij is naar binnen gericht, het zwart zelf is dan het onderwerp, maar stelt het zwart zich gedienstig op, is het zwart niet zelf de voorgrond, het leitmotiv, maar een achtergrond voor een bloem-boeket bijvoorbeeld, dan is het de knecht van koning kleur, van de oplichtende kleuren in het boeket. Dan is het duister daaronder de drager van het licht daarboven.

Jorn van Leeuwen beheerst deze strijd tussen voor- en achtergrond, licht en duister, als geen ander. Zijn schilderijen en tekeningen laten takken, wortels en bloemen schitteren boven het donkere fond, oplichten in het zwart, als door het maanlicht betoverd.

Vaak moet ik dan ook bij zijn werk denken aan een van de tuinen aangelegd rondom het mausoleum de Taj Mahal in Agra Noord Indië. Een ervan is de Mahatab, aangelegd om er in de nacht te vertoeven onder de maneschijn. Met een palet aan bloemen die geboren lijken te zijn om juist in het maanlicht te fonkelen te kleuren en te geuren.

Deze tuin verhaalt ook van de overgang van het  bleke maanlicht naar het zachte ochtendlicht, een visioen over het wederkerend begin. En ook het werk van Jorn draagt vaak dit ‘groei en bloei’ symbolisme door zijn gebruik van de elementen bloemhart, wortels- vertakkingen en schedels, in de setting van een sereen licht, schemer.

De hoofdpersoon in zijn werk is dan ook de natuurkracht van groei en bloei gemanifesteerd niet in een bloem-boeket, maar in een bloem-gestalte.

Want een gestalte van de bloem impliceert meer dan alleen een genereus aanwezig zijn in een schikking. Het gaat ook over een daarvoor en een daarna; over de groei vooraf om tot een gestalte te komen, dan de bloei, vervolgens het beklijvend aura van de bloem in vol ornaat, geurend en wel, tot aan de verwelking en herinnering aan die geuren.

In de kunstgeschiedenis stond de bloem tot voor kort altijd als een gestalte in naam van een symbool in een bijbels tafereel. Van enkel de ene bloem, de lelie bij de annunciatie, de rozenstruik in de hortus conclusus. Later was er de vrijmaking van het symbool voor de meer impressionistische bloemschikking, het boeket. Maar toch bleven er ook toen kunstenaars de bloem een meerduidige betekenis toedichten, zoals de bloemige patronen en sferen laten zien bij symbolisten als Gustave Moreau en Gustav Klimt, en de kunstenaarsgroep Nabis.

‘Nabis’ is afgeleid van het Hebreeuwse woord voor profeten ‘Navie’. Nu wil ik het werk van Jorn geen profetisch program toedichten, maar zijn werk getuigt wel van een zekere idealistische methodiek. Immers in tegenstelling tot de vaak melancholieke en iet wat decadente sferen in het werk van de andere symbolisten uit die tijd is er in het werk van de Nabis, en van Jorn, een ‘positieve vertelling’ over het licht, over de schittering van het (Maan) licht, over een opdoemend, ontluikend licht vanuit het zwart. En dat is opbeurend, en extra.

Daarnaast is het werk van Jorn in zekere zin dienstbaar, het wil gedienstig zijn in die zin dat het als schilderij decoratief mag ogen, als eerste niveau. Niveau twee is de symboolwaarde. Zo moet het denk ik ook zijn. Zo was het ook voor de Nabis.
Er werd geschilderd, ja gedecoreerd, niet alleen op linnen maar ook op andere dragers als textiel, keramiek en kamerscherm. De kunstenaar kan op meerdere dragers zijn beelden de wereld in sturen, niet zozeer als pose en om eigen gewin, maar vanuit een  verantwoordelijkheid als ‘kunstenmaker’, om de wereld mee te helpen versieren, mooier te maken.

Ook daarom zijn de recente textiele werken van Jorn zeer geslaagd. Als hier nog meer dan op het linnen, de bloem een ‘bloemig decorum’ wordt, blijkt het beeld nog geheimzinniger te worden.

Vandaag de dag is de term ‘decoratief’ enigszins negatief geladen, want ‘oppervlakkig’ Maar het is juist tijdloos om de natuurelementen in te zetten als een randversiering en decorum, en het kan de drager in een schilderij zijn om de gestalte van een bloem te omsluiten en zo meer zeggingskracht te geven.

Want een aan de natuur ontleend decorum kan zeer bijdragen aan de symboolduiding van de elementen aarde, water, vuur en lucht, en deze zullen altijd verbonden zijn met de taakstelling voor menig kunstenaar om aan de schoonheid van de geschapen wereld te raken.

De natuur als een decor om de bloemgestalte te dragen, de Schepping te vieren. In die zin is het werk van Jorn genereus en verwijzen zijn ‘decors’ altijd naar een geheim, en  is het sferisch en intiem, als bij een wandeling in het maanlicht.

Noot,

Het karakter van ‘Noir’ , van een  ‘Elegance’ van duister schaduw en lichtverstrooiing, en ook ‘Les fleurs du Mal’ , past in een Frans-Hollandse traditie van symbolisme, van kunstenaars als  Odilon Redon, Jan Toorop, Wim Schuhmacher, Erich Wichman.

Ik zie het ook heden ten dage terug bij diverse kunstenaars, zoals; Iris van Dongen, Renie Spoelstra, Anouk Griffioen, Dirk Braeckman, Natasja Kensmil.

…………………………………………………………………………………………………

Marc Mulders juli 2016 Oostelbeers.

https://www.museumbelvedere.nl/nl/nu_te_zien/kabinetten/


pan amsterdam 2022

Suilen
Afslag Belvedere, Heerenveen
https://www.museumbelvedere.nl/afslag-blv/

Flowers….as unusual
Jan van Hoof Galerie
06-09-2020 t/m 27-09-2020

Eelco brand
Tessa Chaplin
Anne Forest
Bernard Heesen
Jorn van Leeuwen
Joris link
Jim harris
Bas meeuws
Sigrid van der mersch
Rob regeer
ies schute
Reinoud van vught

09.09 2018 – 21.10 2018
Park – platform for visual arts – wilhelminapark 53 – 5041 ED – Tilburg
vrijdag t/m zondag 13.00 – 17.00

Jubileumtentoonstelling Jan van Hoof galerie
21 januari – 11 februari 2018

 

 

Dialoog – Dialogue

 

Dialogue between two painters of different generations:  Reinoud van Vught (b. 1960) and Jorn van Leeuwen (b. 1982). They will show their latest work, paintings as well as drawings. The exhibition runs from 6 May – 24 June. Opening : Saturday 6 May, 4 pm.
van Kranendonk

Reinoud van Vught

 

 

6-20 november 2016
‘Wassende maan’, tekeningen & schilderijen
Expositie t.g.v. de presentatie van het gelijknamige boek
Van Goghkamer – van GoghHuis Zundert

 

overschilderschilderij laag 116
overschilderschilderij

 

 

Krabbé zoekt van Gogh – aflevering 4
Jeroen is aangekomen in Arles in de Provence, waar Vincent een kunstenaarskolonie wilde stichten met zijn held Paul Gauguin.

Die samenwerking pakte dramatisch uit voor Van Gogh. Arles is ook de plek waar Van Gogh zijn beroemde nachtschilderijen maakte, en het zijn deze nachtschilderijen die gast Jorn van Leeuwen inspireren tot een bijzonder en bewerkelijk kunstproject.

Zaterdag 26 september om 20:25 uur op NPO 2.

https://www.npostart.nl/krabbe-zoekt-van-gogh/22-12-2015/AT_2045559

aflevering 4